Dagelijkse digitale uitdagingen bij jongeren blootgelegd
Er is veel bezorgdheid over de negatieve effecten van digitale media op jongeren. Toch wordt er vaak weinig aandacht besteed aan de kleinere, alledaagse problemen die ze ervaren. Het onderzoek keek naar deze dagelijkse digitale problemen bij Belgische jongeren en introduceerde een nieuwe schaal (mundane Digital Harm scale) om deze te meten. Het identificeerde zes soorten uitdagingen: tijdverspilling, afleiding, school-thuis vervaging, negatieve vergelijkingen, nare online interacties en digitale vermoeidheid. Hoewel de meeste jongeren deze problemen niet vaak ervaren, voelen degenen die dit wel doen meestal meerdere problemen tegelijk. Meisjes en jongere tieners ervaren vaker digitale uitdagingen, bijvoorbeeld door sociale verwachtingen en druk. Jongeren die strategieën gebruiken om minder online te zijn, ervaren vaker digitale problemen. Deze groep jongeren herkent de nadelen van digitale media en probeert hiermee om te gaan, maar de disconnectiestrategieën blijken niet altijd volledig effectief. Het onderzoek benadrukt de noodzaak van gerichte oplossingen om de digitale ervaringen van jongeren te verbeteren.
Studie over
Adolescenten
Onderzoeksmethode(n)
cross-sectionele survey
Medium/technologie
Sociale media
Televisie/video
Smartphone
Videogame
Soort publicatie
Wetenschappelijk artikel
Tags
Digitale disconnectie
Mediagebruik
Schermtijd
Kerninzichten
Jongeren ondervinden relatief weinig dagelijkse digitale uitdagingen. Dit gaat in tegen het idee dat digitale media vaak grote schade veroorzaken.
Sommige negatieve ervaringen, zoals digitale afleiding, vermoeidheid en negatieve vergelijkingen, komen wel samen voor. Jongeren die hier last van hebben, kunnen kwetsbaarder zijn voor meerdere problemen tegelijk.
Wat jongeren online doen, heeft invloed op de alledaagse uitdagingen die ze ervaren. Bijvoorbeeld, sociale media zorgen vaker voor afleiding en negatieve vergelijkingen. Videogames leiden vaker tot negatieve interacties en online schoolwerk kan stress geven door school-thuis vervaging.
Het apparaat waarop jongeren media gebruiken, maakt uit. Video’s kijken op een laptop zorgt vaker voor afleiding dan op de tv, waarschijnlijk door meldingen en sociale media op laptops.
Veel jongeren proberen zelf minder tijd online door te brengen, bijvoorbeeld door meldingen uit te zetten of apps te verwijderen. Toch ervaren jongeren die deze strategieën vaker gebruiken, ook meer nadelen. Dit kan erop wijzen dat deze strategieën niet altijd effectief zijn.
Leeftijd, geslacht en andere demografische kenmerken spelen een rol in hoe jongeren digitale media ervaren.
Meisjes ervaren vaker negatieve vergelijkingen en digitale vermoeidheid dan jongens.
Oudere tieners hebben vaker last van tijdverspilling en vermoeidheid, wat verklaard kan worden door meer intensief gebruik. Oudere tieners worden minder gecontroleerd door hun ouders en krijgen meer te maken met digitale omgevingen. Jongere tieners daarentegen hebben meer last van school-thuis vervaging (omdat ze moeilijker grenzen tussen de school- en thuiscontext kunnen stellen) en negatieve online interacties.
Om jongeren te helpen, zijn gerichte oplossingen nodig die rekening houden met hun persoonlijke ervaringen en specifieke problemen, zoals negatieve vergelijkingen of digitale vermoeidheid.
Cocchi, A., Vanden Abeele, M. M. P., Martens, M., Koster, E. H. W., De Wever, B., & de Leyn, T. (2025). Assessing Belgian adolescents’ negative digital experiences in everyday life: The mundane digital harms scale. Journal of Children and Media, 1–22. https://doi.org/10.1080/17482798.2025.2537765
Onderzoek in de kijker
Elke maand komen er in Vlaanderen gemiddeld 16 nieuwe papers en publicaties uit rond media en communicatie. We selecteren voor jou enkele markante publicaties.