Hoe koppen in factchecks misinformatie kunnen bestrijden

Dit onderzoek bekijkt hoe koppen in factcheckartikelen kunnen helpen om misinformatie te weerleggen. Uit een analyse van 976 Nederlandstalige factchecks blijkt dat koppen vaak een bewering ontkrachten (negatief) of een feit bevestigen (positief). Met een online experiment (1500 deelnemers) werd onderzocht hoe deze koppen werken, zowel in een volledig artikel als los op sociale media. Beide stijlen bleken even effectief in het weerleggen van onjuiste claims. Het onderzoek geeft inzicht in hoe koppen beter kunnen bijdragen aan het bestrijden van misinformatie.

• Koppen ontkennen of bevestigen
  Bij factcheckartikelen worden koppen vaak gebruikt om onjuiste informatie te ontkrachten (negatie) of om juiste informatie te bevestigen (affirmatie). Er is geen vaste manier waarop nieuwsredacties dit doen en de strategie verschilt per organisatie.
• Beide stijlen zijn effectief
  Uit experimenten blijkt dat zowel negaties als affirmaties effectief zijn in het corrigeren van misinformatie. Dit geldt zowel voor volledige artikelen als voor losse koppen op sociale media. Beide stijlen helpen lezers om waarheid van onwaarheid te onderscheiden.
• Volledige artikelen werken beter dan losse koppen
  Factchecks in de vorm van een volledig artikel zijn effectiever dan alleen losse koppen op sociale media. Artikelen bieden meer context en helpen lezers om feiten beter te onderscheiden en te onthouden.
• Emotie en gedrag verdienen aandacht
  Het onderzoek richtte zich vooral op waarheid en geheugen, maar het is belangrijk om ook te kijken naar emoties en gedrag. Koppen die feiten bevestigen, lijken bijvoorbeeld meer betrokkenheid op sociale media te stimuleren. Dit is een interessant gebied voor toekomstig onderzoek.
• Conclusie en aanbeveling: Zowel het ontkennen van foute uitspraken als het bevestigen van juiste informatie helpt om misinformatie te corrigeren. De vorm van de factcheck, als volledig artikel of als bericht waarbij enkel de kop zichtbaar is, weegt harder door dan de keuze van de kop. Daarom raden de onderzoekers aan om bij het delen van factchecks op sociale media meer uitleg toe te voegen dan enkel misinformatie te ontkennen.