Hoe sociale media tieners beïnvloeden: het Swiss Cheese Model uitgelegd

Voorgaand onderzoek naar media-effecten toont aan dat sociale media jongeren op heel verschillende manieren beïnvloeden: soms positief, soms negatief, en soms helemaal niet. Om die verschillen beter te begrijpen, ontwikkelden deze onderzoekers het "Swiss Cheese Model of Social Cues". Dit model kijkt naar drie dingen tegelijk: hoe het platform werkt, de sociale omgeving van de jongere en hoe gevoelig iemand is voor prikkels. Door al die lagen samen te bestuderen, kunnen onderzoekers beter uitleggen waarom sociale media niet op iedereen hetzelfde effect hebben.

Het Swiss Cheese Model legt uit hoe sociale media invloed hebben op het welzijn van tieners, door te kijken naar drie lagen van sociale signalen en hoe deze samen werken. Elke laag kan dienen als een vorm van bescherming (weerbaarheid), maar kan ook gaten bevatten die tieners kwetsbaarder maken.

1. Sociale signalen binnen platformen:
   • Sociale media gebruiken likes, reacties en normen om gebruikers te beïnvloeden. Voor tieners zijn deze signalen belangrijk omdat ze helpen bij het vormen van hun identiteit en zelfbeeld. Denk aan het aantal likes dat je krijgt of hoe anderen zich online gedragen. Dit kan positief zijn, zoals meer zelfvertrouwen, maar ook negatief, zoals druk voelen om perfect over te komen.
2. Sociale omgeving:
   • Familie en vrienden spelen een grote rol in hoe tieners sociale media ervaren. Vrienden kunnen bijvoorbeeld stress veroorzaken door constante bereikbaarheid te eisen, terwijl ouders kunnen helpen door te praten over online gedrag. Ook broers en zussen hebben invloed door steun te bieden of te laten zien hoe ze sociale media gebruiken.
3. Persoonlijke gevoeligheid:
   • Niet iedereen ervaart sociale media op dezelfde manier. Sommige tieners zijn gevoeliger voor sociale signalen, zoals likes of online populariteit. Dit kan ervoor zorgen dat ze meer risico lopen op negatieve effecten, zoals onzekerheid, terwijl anderen juist veerkrachtiger zijn en er minder last van hebben.

De drie lagen beïnvloeden elkaar. Als de 'gaten' in deze lagen op één lijn liggen (bijvoorbeeld door druk van vrienden, weinig steun thuis en gevoeligheid voor likes), kunnen negatieve effecten optreden, zoals stress of een negatief zelfbeeld. Maar als de lagen sterk zijn, helpen ze tieners om veerkrachtig te zijn en negatieve ervaringen te overwinnen.

Dit model laat zien hoe belangrijk het is om sociale media in een bredere context te bekijken, zodat we beter begrijpen hoe het welzijn van tieners wordt beïnvloed.