Kinderjournaals en angst: lessen voor ouders en media

Negatief nieuws kan kinderen bang maken. Dit onderzoek deed focusgroepen met 101 kinderen van 8 tot 12 jaar in België. Het blijkt dat nieuws dat dichtbij gebeurt, meer angst oproept. Kinderen houden niet van strenge regels van ouders over nieuws kijken, ze willen zelf beslissen wat ze zien. Ze willen niet dat negatief nieuws wordt weggelaten, wat de nood aan geruststellingsstrategieën benadrukt. Kinderen kunnen goed aangeven wat hen helpt, dus is het aangeraden dat mediamakers kinderen raadplegen zodat nieuws voor kinderen aan hun wensen en noden wordt aangepast.

Dit onderzoek keek naar welke factoren angst oproepen bij nieuws en hoe kinderen mediatie bij negatief nieuws ervaren, via ouderlijke mediatie of geruststellingsstrategieën in kinderjournaals.

Belangrijkste inzichten

• Nabijheid maakt nieuws enger voor kinderen
  Kinderen vinden nieuws enger als het dichtbij gebeurt. Drie factoren spelen hierbij een rol:
  • Hoe groot zij de kans inschatten dat het nieuws ook hen kan raken.
  • Hoe dichtbij het geografisch is.
  • Of ze zichzelf herkennen in de slachtoffers of situatie.
• Ouders gebruiken vooral restrictieve mediatie
  Actieve mediatie (samen kijken en bespreken) en co-viewing (samen kijken zonder uitleg) werden nauwelijks genoemd door kinderen. Restrictieve mediatie, waarbij ouders het nieuws verbieden of beperken, kwam juist vaak voor, maar alleen met betrekking tot volwassenennieuws, niet Karrewiet. Dit kinderjournaal wordt vooral op school gekeken. Dit heeft drie mogelijke verklaringen:
  • Co-viewing en actieve mediatie gebeuren op school, waar kinderen het programma samen met hun leerkracht en klasgenoten bekijken en bespreken. Toekomstig onderzoek zou zich ook moeten richten op hoe nieuws op school wordt begeleid.
  • Ouders voelen mogelijk geen noodzaak om Karrewiet te begeleiden, omdat scholen het al geschikt voor kinderen vinden.
  • Ouders verbieden het volwassenenjournaal omdat ze ervan uitgaan dat als scholen kiezen voor kinderjournaals in plaats van volwassenennieuws, hier een educatieve reden voor is.
• Nieuwsrestrictie verschilt per medium
  Bij restrictieve mediatie richten ouders zich vooral op televisie en TikTok. Tv-nieuws wordt vaak te eng bevonden en TikTok wordt als risicovol platform gezien vanwege de beelden. Radio werd echter nooit verboden, zelfs niet als kinderen aangaven dat alleen luisteren soms enger is. Ouders lijken nieuws zonder beelden minder eng te vinden, wat niet altijd aansluit bij de ervaring van kinderen.
• Kinderen willen geen “zachter” nieuws
  Kinderen willen niet dat negatief nieuws wordt weggelaten of “verzacht”. Ze vinden het belangrijk om de realiteit te begrijpen, ook al is die soms moeilijk. Ze willen liever een geruststellende uitleg of hulp om het nieuws te verwerken.
• Geruststellingsstrategieën helpen kinderen met eng nieuws
  ‍
  
  • Programmaniveau: Kinderen merkten de “sandwich”-methode niet op, waarbij zwaar nieuws wordt afgewisseld met lichtere items. Ze merkten wel op dat Karrewiet vaak afsluit met een luchtig onderwerp, wat helpt om zware onderwerpen los te laten. Sommige kinderen vinden echter dat belangrijk nieuws niet mag worden verzacht, omdat het bewustzijn kan vergroten en anderen kan aanzetten tot hulp.
  • ‍Nieuwsniveau: Experts die uitleg geven, worden gewaardeerd omdat ze kinderen geruststellen en benadrukken dat een gebeurtenis niet dichtbij of waarschijnlijk is. Kinderen als bron worden minder nuttig gevonden, maar wel leuk om te zien.‍
  • Beeldniveau: Over enge beelden verschillen de meningen. Sommige kinderen willen dat beelden worden weggelaten of geblurd, terwijl anderen beelden nodig vinden om niet te gaan fantaseren.

• Kinderen kunnen zelf aangeven wat ze nodig hebben
  Kinderen weten goed wat hen helpt en noemen ideeën zoals minder droevige muziek, lichtere kleuren en extra uitleg of hulp via websites. Media-producenten kunnen deze inzichten gebruiken om nieuws kindvriendelijker te maken.

Conclusie

Kinderen willen negatief nieuws begrijpen en zelf beslissen wat ze zien. Restrictieve mediatie kan hen beperken in het leren omgaan met moeilijk nieuws. Geruststellingsstrategieën en gesprekken met ouders en leerkrachten zijn cruciaal om hen te helpen omgaan met eng nieuws.