Online geweld tegen politieke journalisten: hoe politici een rol spelen

Politieke journalisten krijgen steeds vaker te maken met publiek geweld, zoals online bedreigingen, scheldpartijen en fysieke aanvallen. Nieuw onderzoek toont aan dat niet alleen het publiek, maar ook politici hier een rol in spelen, vooral via sociale media. Hoewel slechts 14% van het grensoverschrijdend gedrag direct van politici komt, voelen journalisten dat de retoriek van politici vaak geweld uitlokt naar journalisten toe. Dit vormt een risico voor de democratie, omdat het journalisten belemmert in hun taak om machthebbers kritisch te controleren.

• ‍Politieke journalisten lopen meer risico op online publiek geweld

Bijna 90% van de journalisten geeft aan hiermee te maken te hebben gehad, waarbij online agressie de meest voorkomende vorm is. Verbaal geweld, trolling, doxing en doodsbedreigingen worden vaak genoemd. Dit geweld heeft niet alleen impact op de mentale gezondheid van journalisten, zoals stress en emotionele uitputting, maar kan hen ook ontmoedigen om actief te blijven in hun beroep.

• ‍Politieke verslaggeving trekt meer agressie aan

Een opvallende bevinding is dat journalisten die vaker politieke onderwerpen behandelen, vaker het doelwit zijn van online geweld. Politieke verslaggeving, vooral over gevoelige of controversiële thema’s, trekt meer agressieve reacties. Dit benadrukt hoe gepolitiseerd media-intimidatie is.

• ‍Politici spelen een indirecte rol in geweld tegen journalisten

Hoewel slechts 14% van de directe aanvallen afkomstig is van politici, spelen zij vaak een indirecte rol. Politici gebruiken soms kritische retoriek of negatieve uitspraken over de media, waardoor zij een vijandige sfeer creëren. Deze retoriek mobiliseert hun aanhangers om journalisten aan te vallen. Vooral rechtse politici worden vaak genoemd als aanjagers van anti-media sentiment. Dit ondermijnt niet alleen de persvrijheid, maar ook de democratische functie van journalisten als waakhond.

• ‍Indirecte zelfcensuur door sociale media

Veel journalisten vermijden sociale media of beperken hun interacties met het publiek om verdere agressie te voorkomen. Hoewel dit geen directe zelfcensuur in hun verslaggeving betekent, leidt het wel tot indirecte zelfcensuur, waarbij journalisten online gevoelige onderwerpen vermijden.

• ‍Aanbevelingen voor bewustwording en toekomstig onderzoek

Zelfs in sterke democratieën zoals Vlaanderen blijft persvrijheid kwetsbaar. Politici hebben de verantwoordelijkheid om een veilige omgeving voor journalisten te bevorderen. Verder onderzoek kan zich richten op hoe politieke uitspraken geweld aanwakkeren en hoe dit beter te monitoren is.

Online geweld tegen journalisten is een ernstig probleem met grote gevolgen voor de persvrijheid en de democratie.