Sterke vriendschappen versterken smartphonevaardigheden bij jongeren in het bijzijn van anderen
Dit onderzoek keek naar hoe jongeren omgaan met smartphonegebruik tijdens gesprekken met vrienden. Het richtte zich op hoe goed ze de voordelen (zoals samen plezier hebben) kunnen benutten en nadelen (zoals afleiding en sociale isolatie) kunnen vermijden. Uit het onderzoek met 1079 Sloveense jongeren bleek dat jongeren die zichzelf beter vinden in het omgaan met smartphones tijdens gesprekken, hun vrienden ook als competenter beschouwen. Daarnaast zagen jongeren hun vrienden als vaardiger wanneer ze een hechte en veilige vriendschap met hen hadden. Omgekeerd vonden jongeren met meer angstige vriendschapsrelaties hun vrienden minder vaardig. Toch leek het erop dat jongeren deze vaardigheden niet consequent leren door hun vrienden te observeren of door sterke vriendschappen te vormen.
Studie over
Adolescenten
smartphone gebruik
Onderzoeksmethode(n)
Panelonderzoek
Medium/technologie
Smartphone
Soort publicatie
Wetenschappelijk artikel
Tags
Smartphone-gebruik
Jongeren
Smartphone-etiquette
Kerninzichten
Kenmerken van co-present smartphonevaardigheden bij jongeren
Jongeren vinden meestal dat ze goed omgaan met smartphones tijdens gesprekken met vrienden, maar meisjes en jongeren met hoger opgeleide moeders scoren hoger. Meisjes ontwikkelen vaak sterkere sociale vaardigheden, terwijl jongeren met hoger opgeleide moeders meer kansen hebben om deze vaardigheden te leren. Jongeren denken ook vaak dat hun vrienden minder goed zijn in smartphonegebruik, wat komt door het "third-person effect", waarbij mensen zichzelf competenter achten dan anderen.
Theoretische inzichten uit tussenpersoon-relaties
Jongeren die zichzelf vaardiger vinden in smartphonegebruik tijdens gesprekken, zien hun vrienden ook vaak als competenter. Dit past binnen het principe van "friendship homophily", waarbij vriendschappen ontstaan tussen mensen die op elkaar lijken, zoals in gedrag. Door samen tijd door te brengen, versterken vrienden met vergelijkbare eigenschappen elkaars gewoonten en vaardigheden.
Daarnaast bleek dat jongeren met een veilige en hechte vriendschap hun vrienden als competenter zien in smartphonegebruik. Jongeren met een angstige vriendschap hadden juist een lagere inschatting van de vaardigheden van hun vrienden.
Co-present smartphonevaardigheden maken deel uit van smartphone-etiquette en weerspiegelen bredere sociale vaardigheden die jongeren helpen succesvol te zijn in relaties. Dit sluit aan bij het "rijk-wordt-rijker"-model: jongeren met sterke sociale steun, zoals een vaardige vriend en een veilige vriendschap, hebben vaak betere sociale vaardigheden en meer voordelen van hun smartphonegebruik.
Theoretische inzichten uit binnenpersoon-relaties
Het onderzoek vond weinig bewijs voor langetermijninvloeden tussen vrienden en smartphonevaardigheden in het bijzijn van anderen. Mogelijke verklaringen zijn:
Jongeren leren vooral van vrienden die ze als digitale experts zien.
Minder smartphonegebruik tijdens gesprekken beperkt leermogelijkheden.
Minder offline tijd met vrienden beperkt observatiegedrag.
Veranderingen in vaardigheden worden beter zichtbaar over langere periodes.
Belangrijke leerprocessen gebeuren vaak al in de prepuberteit.
Praktische implicaties en toekomstig onderzoek
Scholen kunnen jongeren helpen betere smartphonevaardigheden in het bijzijn van anderen te ontwikkelen, vooral jongens en jongeren met minder hoogopgeleide moeders. Ouders spelen ook een belangrijke rol. Langdurig onderzoek kan meer inzicht geven in hoe offline interacties bijdragen aan het leren van deze vaardigheden.
Rosič, J., & Vandenbosch, L. (2025). Adolescents’ offline conversations in the digital era: unravelling the role of friends in co-present smartphone use competence. Educational Psychology, 1–21. https://doi.org/10.1080/01443410.2025.2563032
Onderzoek in de kijker
Elke maand komen er in Vlaanderen gemiddeld 16 nieuwe papers en publicaties uit rond media en communicatie. We selecteren voor jou enkele markante publicaties.