Wederzijds leren binnen gezinnen: een nieuwe kijk op consumentensocialisatie

Deze studie onderzoekt hoe ouders en tieners van elkaar leren over consumentengedrag. Uit interviews en een dagboekstudie met 20 gezinnen (met tieners tussen 11 en 16 jaar) blijkt dat dit leren in meerdere richtingen plaatsvindt: ouders leren tieners (primaire socialisatie), tieners leren ouders (omgekeerde socialisatie) en ze leren samen (wederkerige socialisatie). Tieners helpen ouders met digitale vaardigheden, zoals online shoppen. Dit versterkt gezinsbanden en kennisuitwisseling. De studie benadrukt dat onderzoekers verder moeten kijken dan keuzes voor merken en producten en juist ook digitale consumptieprocessen moeten bestuderen in onze veranderende, digitale wereld.

‍

Het onderzoek laat zien dat leren over consumentengedrag binnen gezinnen een dynamisch proces is waarin ouders en tieners elkaar beïnvloeden. Het gaat om drie richtingen: primaire socialisatie (ouders leren tieners vaardigheden zoals kritisch nadenken over aankopen), omgekeerde socialisatie (tieners leren ouders bijvoorbeeld over technologie en online shoppen) en wederkerige socialisatie (ouders en tieners leren samen door ervaringen te delen, zoals tijdens winkelen). Deze processen overlappen en versterken elkaar, wat zorgt voor gedeelde kennis, betere consumptiekeuzes en sterkere gezinsbanden.

Ouders blijven een belangrijke rol spelen, vooral in de digitale wereld. Ze leren tieners hoe ze bijvoorbeeld veilige websites kunnen herkennen, prijzen kunnen vergelijken en misleidende advertenties kunnen vermijden. Tegelijkertijd brengen tieners nieuwe inzichten zoals trends, duurzame keuzes of technologische kennis in het gezin. Dit wederzijds leren is niet alleen praktisch, maar ook een manier om elkaar beter te begrijpen.

Daarnaast verschilt de manier van leren. Ouders leren vaak bewust en gestructureerd hun kinderen vaardigheden aan, terwijl tieners hun ouders meer informeel en soms onbewust beïnvloeden. Bijvoorbeeld door producten of merken aan te dragen of hun ouders nieuwsgierig te maken naar nieuwe mogelijkheden. Observatie speelt hierbij ook een grote rol: tieners nemen veel gewoontes van hun ouders over door simpelweg te kijken hoe zij handelen, terwijl ouders leren door te zien hoe tieners omgaan met technologie of online consumptie.

Wat betekent dit?
Deze bevindingen benadrukken dat gezinnen gezamenlijk sterker worden in hun consumptiekeuzes door elkaar te ondersteunen. Dit wederzijds leren is essentieel in een steeds digitalere wereld waarin zowel ouders als tieners unieke vaardigheden en kennis inbrengen. Het onderzoek laat zien dat consumentengedrag binnen gezinnen niet alleen een eenrichtingsproces is, maar een samenwerking waarin kennis en vaardigheden continu worden uitgewisseld.

‍