In een wereld waar smartphones een verlengstuk van onszelf zijn geworden, vinden mensen het steeds moeilijker om een balans te vinden tussen online en offline leven. De constante stroom van meldingen, berichten en socialemediaupdates kan overweldigend zijn en het vermogen om in het moment te leven aantasten. Steeds meer mensen beseffen dit en proberen actief hun smartphonegebruik in te perken door zichzelf specifieke regels op te leggen. Of het nu gaat om schermvrije momenten, app-beperkingen of bewuste digitale detoxes, deze zelfopgelegde regels zijn een poging om meer controle te krijgen over hun tijd en aandacht.

In deze Dataduik verkennen we de verschillende manieren waarop mensen hun smartphonegebruik willen beperken. We duiken hiervoor in de recente imec.digimeterscijfers (data 2023) en gaan we dieper in op verschuivingen in luistergedrag van Vlamingen.

Koning smartphone

Negen op de tien Vlamingen (93%) heeft een smartphone. Het belang van dat mobiele toestel neemt jaar na jaar toe; mensen beschouwen de smartphone als het meest onmisbare toestel voor persoonlijk gebruik. Deze voorkeur komt er niet alleen door het gebruik van sociale media, chat en andere entertainment-apps. Als gevolg van de digitale versnelling van de afgelopen jaren zijn we voor vrijwel alle aspecten van ons leven - zoals werk, school, winkelen en gezondheid - online platformen gaan omarmen. Deze platformen maken meestal gebruik van een mobiele app als toegangspoort. Zo is de smartphone bijvoorbeeld het meest gebruikte scherm voor het uitvoeren van online geldzaken en gamen.

‍

Belangrijker, maar ook meer bezorgheid

Het feit dat mensen de smartphone alsmaar belangrijker vinden, heeft echter ook andere gevolgen. De cijfers tonen aan dat ook de bezorgdheid om overmatig smartphonegebruik nog nooit groter was:

• 40% vindt van zichzelf dat ze te veel tijd op de smartphone doorbrengen
• 12% geeft aan dat anderen zeggen dat ze te vaak met hun smartphone bezig zijn.
• 25% noemt zich zelfs verslaafd aan zijn smartphone.
• Vooral jongeren voelen zich zeer afhankelijk van hun smartphone: van de 18-24 jarigen noemt 43% zich verslaafd.

‍

Zelfregulatie

Om het smartphonegebruik onder controle te houden, legt 80% van de smartphonebezitters zichzelf regeltjes op.

Motivatie 1: schermtijd inperken

De meest toegepaste methodes om schermtijd in te perken focussen op het verminderen/uitschakelen van de notificaties:

• 49% neemt maatregelen om niet gestoord te worden, zoals smartphone op stil of trillen zetten, de wifi of mobiele data uitschakelen, …
• 45% schakelt de smartphone uit, zet deze in vliegtuigstand of zet de meldingen uit.

Motivatie 2: schermvrije momenten

Andere regeltjes worden ondernomen om de tijd en plaats waarop smartphones of specifieke apps worden gebruikt te beperken:

• 38% legt de smartphone soms bewust uit het zicht
• 29% gebruikt geen smartphone op specifieke momenten van de dag (bijvoorbeeld tijdens het eten, net voor het slapengaan)

Effectiviteit? Wisselend succes

Voor 40% helpen deze regeltjes om een vooropgesteld doel te bereiken, zoals de smartphone minder gebruiken of een betere slaapgewoonte te ontwikkelen. 25% geeft aan deze regeltjes niet voor een specifiek doel toe te passen. Er is dus ook een groep van 35% waarbij het beheren van smartphonegebruik blijkt te mislukken.
‍

Meer weten?

• 📥 Download op imec.be het volledige imec.digimeterrapport en tabellenrapport.
• 📰 Lees onderzoeksfiches over digitaal welzijn‍
• 📧 Neem contact op met de onderzoekers: Robbe Sevenant, professor Lieven De Marez (UGent-imec) en/of dr. Dimitri Schuurman (imec)