Omstaanders reageren sterker op haatspraak tegen hun eigen groep

Online haatspraak is een type uitlating waarin personen of groepen worden aangevallen op basis van kenmerken zoals gender of seksuele geaardheid. Niet alle omstanders zien online haatspraak als kwetsend of voelen de behoefte om in te grijpen, wat de schade voor slachtoffers kan vergroten. Dit onderzoek onderzocht bij 18-25-jarigen hoe omstanders online haatspraak waarnemen en reageren. Hieruit bleek dat morele excuses in online haatspraak geen invloed hadden op hoe kwetsend het werd ervaren of op de intentie om in te grijpen. Omstanders voelden meer behoefte om te helpen als zij dezelfde groepskenmerken deelden als het slachtoffer.

• Geen verschil door morele excuses in haatspraak
  
  • Online haatspraak met of zonder morele excuses wordt door omstanders even negatief beoordeeld. De aanwezigheid van deze excuses maakt de haatspraak niet minder kwetsend of acceptabel. Ook de neiging om in te grijpen verandert niet door de aanwezigheid van morele excuses. Dit komt mogelijk doordat de haatspraak al zo offensief is dat excuses weinig verschil maken, of omdat mensen al gewend zijn aan dit soort rechtvaardigingen.

• Het verschil tussen 'pure bystanders' en 'vicarious victims'
  
  • Omstanders die zich identificeren met het slachtoffer ('vicarious victims') vinden de haatspraak kwetsender, vooral bij aanvallen op genderidentiteit. Dit effect was er niet bij haatspraak gericht op leeftijd. Mogelijk komt dit door de volgorde waarin de voorbeelden werden getoond of door verschillen in maatschappelijke gevoeligheid tussen gender en leeftijd.‍
  • 'Vicarious victims' zijn vaker bereid om in te grijpen dan 'pure bystanders'. 'Pure bystanders' zijn omstaanders die niet deel uitmaken van de groep van het slachtoffer. Het verschil in bereidheid om in te grijpen tussen de twee rollen van omstaanders is groter bij haatspraak over genderidentiteit dan over leeftijd.‍
• Individuele factoren en eerdere ervaringen
  
  • Eerder blootgesteld zijn aan haatspraak, als 'pure bystander' of 'vicarious victim', verandert niet hoe kwetsend het wordt ervaren.‍
  • Wie vaker haatspraak zag als bystander, grijpt minder snel in. Maar wie het eerder ervoer als 'vicarious victim', voelt juist meer verantwoordelijkheid om te handelen.‍
• Inzichten uit kwalitatieve data
  Mensen gebruiken veel verschillende termen om haatspraak te beschrijven. Dit laat zien hoe belangrijk het is om duidelijk uit te leggen wat ermee wordt bedoeld in onderzoek en campagnes.‍
• Praktische en theoretische implicaties
  Onderwijs in kritische mediageletterdheid kan helpen om haatspraak te herkennen en omstanders aan te moedigen in te grijpen. Ook toont het onderzoek aan dat slachtoffers van haatspraak minder steun krijgen als ze tot minder zichtbare of minder online actieve groepen behoren.‍
• Conclusie
  Omstanders reageren sterker op haatspraak als het gericht is op een groep waarmee ze zich identificeren. Dit wijst erop dat slachtoffers van haatspraak minder steun krijgen als ze niet tot veelvoorkomende of zichtbare groepen behoren. Het onderzoek benadrukt het belang van bewustwording en gerichte interventies om haatspraak tegen te gaan.